Śpiewanie kolęd, potrawy z pszenicy, maku i grzybów na stole, dzielenie się opłatkiem – wigilijny wieczór jest pełen tradycji.
Jak mówią etnografowie, np. przełamanie się opłatkiem ma związek z kulturą chleba. – Kiedyś dzielenie się opłatkiem miało zapewnić pomyślność – tłumaczy Damian Danak z Muzeum Etnograficznego w Zielonej Górze-Ochli:
Wigilia to także podsumowanie roku i prognozowanie przyszłości – stąd szereg wróżb, które kiedyś praktykowano podczas tego wieczoru. To również czas mediacyjny, kiedy otwierały się niebiosa i przychodzili przodkowie. Stąd tak zwane potrawy mediacyjne:
W kulturze ludowej na wigilijnym stole nie zawsze stawiano 12 potraw. Czasem obowiązywała nieparzysta liczba, np. 9 czy 7. Nieodłącznym elementem współczesnych świąt jest choinka. – Jej pierwowzorem był snopek zboża – podkreśla Damian Danak:
Etnografowie zwracają uwagę, że pod względem tradycji region lubuski jest bardzo ciekawy i różnorodny. – Mamy tu mieszankę zwyczajów z różnych stron – dodaje Damian Danak:
W dawnej kulturze wierzono, że nieposzanowanie wigilijnego wieczoru może wywołać nieszczęście. Do dzisiaj ważne jest, aby nie kłócić się w Wigilię. Zranienia oraz choroby w czasie świąt tłumaczono jako zapowiedź kłopotów ze zdrowiem. Według tradycji, należy też spróbować każdej z wigilijnych potraw, aby nie zabrakło jej w następnym roku.